Onverschuldigde betaling, toch geen terugbetalingsverplichting
Maas houdt zich bezig met de distributie van IT-goederen in Europa. Maas heeft in 2009 goederen verkocht en geleverd aan Iberia in Spanje.
Op 8 juli 2009 heeft Maas aan Iberia een factuur gestuurd voor € 179.758,94.
Op 21 juli 2009 heeft de bank van Iberia (hierna: de bank) € 85.000,= aan Maas betaald.
Op 3 augustus 2009 heeft de bank nogmaals een bedrag van € 85.000,= aan Maas betaald.
Korte tijd nadat voor de tweede keer een bedrag van € 85.000,= op de rekening van Maas was bijgeschreven, heeft de bank aan Maas gemeld dat er € 85.000,= teveel aan haar was betaald. Vervolgens heeft Maas aan de bank bericht dat dit volgens haar boekhouding niet het geval was en dat zij ook van Iberia niet had vernomen dat zij teveel aan Maas zou hebben betaald.
Het geding
De bank laat het hier niet bij zitten en besluit Maas te dagvaarden. Op grond van onverschuldigde betaling vordert de bank € 85.000,- van Maas.
Oordeel rechter
De rechter is van oordeel dat de tweede betaling van € 85.000,- aan Maas onverschuldigd is gedaan. Dit betekent dat op Maas in beginsel de verplichting rust het onverschuldigd aan haar betaalde bedrag aan de bank terug te betalen.
De vordering tot terugbetaling is echter niet toewijsbaar indien dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn (zie HR
29 juni 1991, LJN: ZC0305 en Hoge Raad 6 februari 2004, LJN: AO1284).
De rechter oordeelt als volgt. Vaststaat dat de bank een fout heeft gemaakt. Tevens is het begrijpelijk dat het voor Maas niet gelijk duidelijk was. Maas mocht er redelijkerwijs
vanuit gaan dat de tweede betaling een (tweede) deelbetaling van haar factuur betrof. Iberia was gewoon om de facturen van Maas in gedeelten te betalen. Dat dit de gebruikelijke gang van zaken
was, wordt ondersteund door de schriftelijke verklaring van Iberia en de boekhouding van Maas. Op het rekeningafschrift staat voorts vermeld dat het een deelbetaling betrof. Verder waren alle
vermeldingen op de rekeningafschriften bij de betalingen verschillend en zat er geruime tijd tussen de twee betalingen. Uit de boekhouding van Maas blijkt dat na verwerking van beide betalingen,
en nog een aanvullende betaling, Iberia precies het door haar op dat moment aan Maas verschuldigde bedrag had betaald. Verder is van belang dat de bank, nadat zij haar fout had ontdekt, weinig
voortvarend te werk is gegaan. Weliswaar heeft de bank meteen in de zomer van 2009 aan Maas gemeld dat sprake was van een dubbele betaling, maar nadat Maas had uitgelegd dat dat volgens haar niet
het geval was, heeft de bank gedurende bijna een half jaar iets van zich laten horen, waardoor Maas er terecht vanuit mocht gaan dat de kwestie was afgedaan. Het is aannemelijk dat Maas door dit
tijdsverloop is benadeeld. Het is onwaarschijnlijk dat Iberia aan Maas vrijwillig nogmaals een bedrag van € 85.000,- zal betalen. Dit valt af te leiden uit haar eigen verklaring waarin zij
aangeeft dat zij twee betalingsopdrachten voor dat bedrag aan de bank heeft gegeven. Bovendien doet Maas al enige tijd geen zaken meer met Iberia en is haar onlangs gebleken dat Iberia niet meer
is gevestigd op het haar bekende adres. De conclusie uit al het voorgaande is dan ook dat het in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat
Maas het onverschuldigd aan haar betaalde bedrag van € 85.000,- aan de bank moet terugbetalen. De vordering zal dan ook worden afgewezen.
De hierboven weergegeven casus is een samenvatting, de volledige uitspraak is te vinden via de onderstaande link met rechtspraak.nl:
http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2011:BV6649